ذوالفقارطلب تأكید كرد: تقریب مذاهب اسلامی و وحدت اسلامی دو مفهوم ارزشمند و راهبردی‌اند كه امت اسلامی در عمل به آن‌ها تكلیف و رسالت شرعی دارند.
به گزارش حوزه سایر رسانه ها خبرگزاری تقریب، دكتر مصطفی ذوالفقارطلب، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو، با اشاره به تفاوت‌های مفهومی میان تقریب مذاهب اسلامی و وحدت اسلامی گفت: این دو اصطلاح اگرچه در ذهن عموم مردم مترادف به نظر می‌رسند، اما متخصصان میان آن‌ها وجه تشابه و وجه تمایز قائل می‌شوند. تقریب مذاهب اسلامی تلاشی است برای زدودن تعصبات و گرد آوردن مسلمانان بر محور مشتركات، در حالی كه وحدت اسلامی مفهومی عام‌تر دارد و همه اقشار امت اسلامی را دربر می‌گیرد.
وی با مروری بر تاریخ اختلافات فقهی در قرون گذشته افزود: در قرون ششم تا هشتم هجری اختلافات شدیدی حتی میان مذاهب اهل سنت، همچون حنفیه و شافعیه، وجود داشت، اما این اختلافات به مرور كاسته شد؛ با این حال، شكاف میان شیعه و سنی همچنان باقی ماند. همین دغدغه بود كه علما را به تأسیس «دارالتقریب» در قاهره در سال 1947 سوق داد. شخصیت‌هایی چون آیت‌الله بروجردی و شیخ محمود شلتوت از بنیان‌گذاران این حركت بودند.
ذوالفقارطلب در ادامه به تأسیس «مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی» پس از انقلاب اسلامی ایران اشاره كرد و گفت: این مجمع در تهران آغاز به كار كرد و مأموریت خود را در عرصه سیاست‌گذاری فرهنگی و پروژه‌های وحدت‌گرایانه دنبال نمود. از آن زمان تاكنون، هم نهادها و هم شخصیت‌های متعددی در قالب پروژه‌های تقریبی نقش‌آفرینی كرده‌اند.
این استاد دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش، رویكردهای مختلف پروژه‌های تقریبی را برشمرد و تصریح كرد: برخی رویكردها مصلحت‌گرایانه‌اند، همچون تلاش‌های نادرشاه در منع لعن و تكفیر. برخی رویكردها معرفتی و علمی‌اند و بر اصل اجتهاد و نظریه تصویب تأكید دارند كه موجب نگاه مثبت به آراء مخالف می‌شود. همچنین، رویكردهای دیگری مانند پلورالیسم دینی یا سكولاریسم نیز مطرح شده‌اند كه هركدام پیامدهای خاص خود را دارند.
وی با اشاره به برخی پروژه‌های ناكام در تاریخ تقریب توضیح داد: برای مثال، نظریه «اسلام بلا مذاهب» عملاً كاركرد نداشت، زیرا حذف مذاهب ممكن نبود. یا پروژه «قرآن و اهل‌بیت» به دلیل اختلاف‌نظر بر سر منابع مرجع، نتوانست جامعیت بیابد.
ذوالفقارطلب در جمع‌بندی سخنان خود، نظریه «اصالت‌الاسلام» را به‌عنوان راهبردی نوین معرفی كرد و گفت: در این دیدگاه، اسلام اصل قرار می‌گیرد و مذاهب نیز محترم شمرده می‌شوند، اما اولویت با دین است نه مذهب. بدین معنا كه پیروان مذاهب مختلف، در چارچوب تعامل جمعی، اسلام را محور قرار دهند. تنها با چنین رویكردی است كه می‌توان همگرایی فرهنگی، سیاسی و اجتماعی امت اسلامی را محقق ساخت.
