یك فوق تخصص بیماریهای ریه با نگاهی عمیق به مكانیسمهای دفاعی بدن و تفاوتهای میان سرفههای حاد، تحت حاد و مزمن، بر اهمیت توجه به این واكنشهای طبیعی بدن تأكید كرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، عاتكه حاجیلاری فوق تخصص بیماریهای ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران، سرفهها را بر اساس مدت زمان به سه دسته حاد (زیر سه هفته)، تحت حاد (بین سه تا هشت هفته) و مزمن (بیش از هشت هفته) تقسیمبندی كرد و برای هر یك، علل متداول را تشریح نمود.
وی افزود: عفونتهای ویروسی و باكتریایی به عنوان عوامل اصلی سرفه است و همچنین افرادی كه دارای بیماریهای زمینهای نظیر آسم یا برونشیت مزمن ناشی از مصرف سیگار هستند، ممكن است در مواجهه با عوامل عفونی یا حساسیتزا دچار تشدید سرفه شوند. سرفههای تحت حاد اغلب پس از یك عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا حتی كووید -19 بروز میكنند؛ جایی كه سایر علائم بیماری برطرف شده، اما سرفه همچنان ادامه مییابد. این نوع سرفه كه به «سرفه پس از عفونت» معروف است، نیازمند توجه و گاهی درمانهای حمایتی است.
حاجیلاری تصریح كرد: اما تمركز اصلی برنامه بر سرفههای مزمن بود كه میتوانند تا سه ماه نیز به طول بیانجامند و نیازمند بررسیهای پزشكی جدی هستند. كارشناس برنامه، مهمترین علل سرفههای مزمن را آسم، بازگشت اسید معده (رفلاكس گوارشی) و مشكلات دستگاه تنفسی فوقانی مانند رینیت آلرژیك، سینوزیت و ترشحات پشت حلق برشمرد. همچنین، مصرف برخی داروها، به ویژه داروهای كنترل فشار خون از خانواده مهاركنندههای ACE مانند كاپتوپریل، میتواند در برخی افراد منجر به سرفه مزمن شود. در چنین مواردی، قطع دارو و ارزیابی مجدد سرفه اولین گام درمانی است.
وی توضیح داد: سرفه ناشی از فعالیت ورزشی بود كه به عنوان «آسم ورزشی» شناخته میشود. این نوع آسم در اثر تحریك عروق ریوی در حین ورزش و تنگی راههای هوایی بروز میكند. ورزشكارانی كه در حین فعالیت دچار سرفه و تنگی نفس میشوند، باید از نظر آسم ورزشی مورد ارزیابی قرار گیرند. با تستهایی نظیر اسپیرومتری و در صورت لزوم تست ورزش قلبی-ریوی، میتوان این وضعیت را تشخیص داده و با اسپریهای كنترلكننده و توصیههای قبل و بعد از ورزش، آن را مدیریت كرد.
حاجیلاری به نقش مواد غذایی آلرژن زا (مانند برخی ادویهها)، آلودگی هوا، گرد و غبار و كپكها در محیطهای مرطوب (بهویژه در فصول سرد و مرطوب) در بروز و تشدید سرفه اشاره كرد و افزود: در محیطهای داخلی، به تهویه مناسب، تمیز نگه داشتن محیط از گرد و غبار و پرهیز از تجمع افراد در فضاهای بسته توجه شود.
وی تاكید كرد: هر سرفهای كه تحت حاد (بیش از سه هفته) یا مزمن (بیش از هشت هفته) شود، یا آزاردهنده باشد و زندگی فرد را مختل كند، یا با علائم هشداردهندهای نظیر كاهش وزن، خلط خونی، درد قفسه سینه یا سردرد همراه باشد، نیازمند مراجعه فوری به پزشك است. برای بیماران سیگاری، تصویربرداری از ریه در همان ابتدا ضروری است.
حاجیلاری در خصوص درمان آسم، اظهار داشت: آسم در كودكی ممكن است با رشد از بین برود، اما در بزرگسالی یك بیماری مزمن است كه قابل كنترل است، نه لزوماً درمان قطعی. با دوری از آلرژنها و مصرف منظم داروها (مانند اسپری)، میتوان كیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود بخشید.
وی متذكر شد: نوشیدن آب گرم میتواند با گرم كردن راههای هوایی و كمك به تخلیه ترشحات، در تسكین سرفه مؤثر باشد. همچنین، عسل به عنوان یك داروی كمكی در كنترل سرفه پس از عفونت در منابع علمی ذكر شده است. اما در مورد بخورها، اگرچه بخور سرد در كروپ كودكان و بخور گرم در سینوزیت مزمن مفید است، اما تأثیر علمی مستقیمی بر ریه در منابع فوق تخصصی تأیید نشده است. در مورد مواد حاوی اكالیپتوس نیز همین نكته صدق میكند و توصیه شد برای جزئیات بیشتر با متخصص طب سنتی مشورت شود.
حاجیلاری در مصاحبه با رادیو گفتگو به موضوع سرفههای مزمن در افراد سیگاری پرداخت و بر ترك سیگار به عنوان اولین و مهمترین گام تأكید و خاطرنشان كرد: كشیدن یك نخ سیگار كمتر نیز به بهبود وضعیت ریهها كمك میكند و مصرف قلیان، پیپ یا سیگارهای الكترونیكی هیچ تفاوتی در مضرات برای ریه ندارد و حتی سیگارهای الكترونیكی میتوانند عوارض بسیاری داشته باشند.
