کاموس در برنامه گفتگوی فرهنگی با موضوع اهمیت زبان و ادبیات فارسی در کتاب‌های نظام آموزشی و اصرار بر محاوره نویسی کتاب‌های آموزشی و لاغری زبان فارسی به بررسی چرایی تغییر زبان فارسی پرداخت.
مهدی کاموس به عنوان نویسنده و پژوهشگر در برنامه «گفتگوی فرهنگی» رادیو گفت‌وگو به مساله زبان معیار فارسی و نشانه‌های تغییر آن در کتاب‌های آموزشی اشاره کرد و گفت: مشهور است «قوی اول ضعیف شد و بعد بمرد» بر این اساس وضعیت زبان فارسی در کتاب‌های نظام آموزشی هنوز به بحران نرسیده و فاصله زیادی با زبان معیار ندارد اما نشانه‌هایی وجود دارد که با توجه به اینکه فرهنگ امری تدریجی است احتمال دارد در آینده دچار مشکلاتی شویم و ریشه‌های آن در چند عامل مورد بررسی است.
وی ادامه داد: این مورد مساله‌ای است که مقام معظم رهبری در خصوص آن ابراز نگرانی کرده و بر پاسداشت زبان و ادبیات فارسی تاکید داشتند.
کاموس در ادامه به عواملی که این تغییر در آنها ریشه دارد اشاره کرد و گفت: جهانی شدن و کلان دیدن بحث زبان که به سبک زندگی ما بستگی دارد یکی از این عوامل است چرا که دنیایی که حال یا در مسیر جهانی شدن یا جهانی سازی شدن است به زبان هم اثرات خود را می‌گذارد.
این نویسنده فناوری‌های جدید و رشد تکنولوژی و رسانه‌های نوین را یکی از دلایل تغییر تدریجی زبان فارسی و فاصله گرفتن از زبان معیار عنوان کرد و افزود: در حوزه نوشتار هم نحو و قواعد و هم رسم الخط نگرانی‌هایی وجود دارد که در کتاب‌های آموزشی و کمک آموزشی هم بر اساس آنچه در فضای مجازی رخ داده وارد شده است. در کتاب‌های درسی زبان کهن را کم کرده‌ایم و جایگاه زبان فارسی در دنیا به این علت بوده که فارسی زبان شعر و علم بوده است و زبان دوم جهان اسلام است اگر در کتاب‌های درسی و زبان نوشتاری زبان فارسی را کمرنگ کنیم و بگوییم یک حافظ بگذاریم و روخوانی درست را کفایت بدانیم این مساله نادرست است.
کاموس گفت: وقتی حوزه کلان زبان که اعتبار را از علم و فناوری و گفتمان‌های مسلط بر فرهنگ می‌گیرد بررسی می‌کنیم در ساختار تاثیرپذیری از رسانه نام برنامه‌ها، نوع گفتار و زبان شخصیت‌های اثرگذار در سریال‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد به طوری که در دهه هفتاد با شروع سریال‌های طنز ما شاهد شکل گیری واژگان جدید و تعابیری نو و ورود آنها به زبان معیار بودیم پس واقعی این است که زبان خرد و جامعه از فرهنگ کلان اثرپذیر است.
وی در ادامه به آسیب‌های این اثرپذیری در حال حاضر اشاره کرد و گفت: مهمترین آسیبی که فرهنگ کلان ما به زبان معیار وارد کرده این است که با توجه به این مساله که ذهن را کلمات می‌سازند و تفکر بر زبان جاری می‌شود ریشه‌های تفکر و رشد تحت تاثیر قرار گرفته‌اند و وقتی در حوزه ربان فقیر شویم اندیشه هم فقیر می‌شود و با قال و مقال افراد ارتباط دارد.
پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی گستردگی رسانه‌های نوین را دلیلی بر محدود کردن واژگان دانست و افزود: رسانه‌های محیطی مثل تبلیغات خیابانی، رسانه‌های مجازی و در کنار آن رسانه‌های رسمی همه در حال محدود کردن و بومی کردن واژگان هستند و احتمال دارد قوه تفکر را تضعیف کنند.
مهدی کاموس افزود: با رشد فناوری‌های نوین به شکل تصاعدی شاهد تولید محتوا بودیم و با توجه به سواد عمومی و کیفیت آموزشی و توانش زبانی کشور نتوانستیم مدیریت داشته و راهبرد بدهیم و نوعی وادادگی داشتیم. در فرهنگ جهانی شدن رسانه‌ها وارد بازی یکسان سازی زبان شدند و زبان فرهنگ در بحث فرهنگ رقیب اگر گفتمان دین و ادب نباشد این زبان؛ فرهنگ را دستخوش تغییر می‌کند و گفتمان حاکم بر زبان اگر زمانی تاریخ اجتماعی و فرهنگی ما را نشان می‌داد امروز اگر به همین شکل پیش برویم تنها معنای مهارتی خواهد داشت و در ارتباط بین افراد مورد استفاده می‌شود.
وی گفت: ما باید در عین استفاده از فرهنگ‌های رفیق و رقیب فاصله و مرزبندی خود را مشخص کنیم و در حوزه زبان باید نگران باشیم و برای تولید محتوا برنامه ریزی کنیم.
