رادیو گفتوگو ، شعارش صدای اندیشهها است، وفاداری به این شعار، كار دشواری است به ویژه بخواهد از شبكههای معمول رادیو هم كمی تا اندازهای فاصله بگیرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مدتی است برنامه راه حل از رادیو گفتوگو پخش میشود. اگرچه كه زمانش برای موضوعات و مباحثی كه در آن مطرح میشود میتواند تا اندازهای قابل تغییر باشد، اما به چند دلیل شنیدنش خالی از لطف نیست.
رادیو گفتوگو در تغییرات 10 ساله مدیریتیاش و با فراز و فرودهای جدّی در عرصه مدیریت پیام، اكنون تلاش می كند با فرمهای متكثر اما مبتنی بر گفتوگو ، شكل متنوعتر و مخاطب پسندتری، به برنامههایش به ویژه در ساعات صبحگاهی بدهد، به نظر میرسد تحقق این دیدگاه، با برنامههایی مثل "راه حل"، "روزنه" و "صبح و گفتوگو" توانسته؛ به ترازی در جذب مخاطب، در هیاهوی جهان امروز رسانهای دست یابد.
حامد ارسنجانی، تهیهكننده و برنامهساز رادیو یادداشتی را در اختیار خبرنگار تسنیم قرار داد. قرار است در این یادداشت، نیم نگاهی به برنامه تازه ورود به جدول پخش رادیو گفتوگو، به نام "راه حل" داشته باشیم . این برنامه كه كاری از تیم برنامهساز جوان، خلاّق و علاقمند گروه دانش و اقتصاد این رادیو است؛ تقریباً از اواخر مردادماه امسال پخش آن از آنتن شبكه آغاز شد اما با فرمگرایی و تلاش در تقطیع بخشهای محتوایی به گونهای كه هم به ساختار گفتوگومحور وفادار بماند و هم بتواند در عرصه برنامههای مجلهای عرض اندام كند، قابل توجه بوده است.
اینكه میگوییم قابل توجه، منظور با نگاه به ساختار جدّی، سنگین و مناظره گونهای مجموعه برنامههای رادیو گفتوگو است؛ كه از صدر تا ذیلش را تقریباً پوشانده است واِلّا شاید در رادیوهای دیگر، استفاده از این ساختار بسیار معمول باشد. تجمیع محتوای معمولاً سنگینِ گفتوگو با ساختار ریتمواره مجلهای، كار دشواری است ؛ این رخداد در "راهحل" توانسته جایگاه متمایزتری به این برنامه بدهد.
"راه حل" بر آن است تا با گره زدن ابعاد مختلف جهش تولید با متن زندگی مردم، جهش تولید را از یك مونولوگ حاكمیتی، به یك دیالوگ ملی تبدیل كند. آنگونه كه اقشار مختلف جامعه بتوانند جایگاه و نسبت خود را در پازل جهش تولید پیدا و درك كنند و از آن مهمتر در این باره خود را مسئول و البته ذینفع بدانند.
"راه حل" با این باور كه «راه حل وجود دارد» سعی دارد با تدارك آیتمهای مختلف از قبیل گفتوگوی تخصصی زنده، انعكاس و نقد نظرات مسئولان ذیربط، تهیه گزارش مردمی و نهایتاً برگزاری میزهای تخصصی كاربردی، به بررسی ابعاد گوناگون جهش تولید بپردازد و برنامهای در خور مخاطبان فرهیخته رادیو گفتوگو ارائه كند.
نگاه واقعبینانه به مسائل و معضلات در این برنامه حكایت از ریلگذاری محتوایی با پشتوانه پژوهشی میدهد به ویژه قسمتهایی كه به مباحث حقوقی، سیاسی ، اقتصادی و ... مرتبط با مقوله جهش تولید پرداخته میشود، برخی مهمانان با رویكرد نقادانهتری به مسائل ورود میكنند. اینكه به قوانین كشور و اسناد بالادستی به ویژه قانون اساسی و سیاستهای كلی استناد میشود و كمتر میل و سلیقه شخصیشان را با عبارات بدور از شعارهای مرسوم مطرح میكنند، در نوع خودش جالب و قابل تأمل است.
البته ایراداتی هم دارد. از جمله اینكه گاهی اوقات مباحث خیلی تخصصی و شاید از حوصله شنونده خارج میشود. بعلاوه به این نكته توجه نمیشود كه شنوندگان رادیو كه اغلب در اتومبیل، داخل مغازه یا خانه همزمان كه كار میكنند دارند به برنامه گوش میدهند شش دانگ حواسشان به برنامه نخواهد بود. بنابراین درستتر این است كه حتیالمقدور از بحثهای تخصصی اجتناب و یا مباحث، تا حد امكان ساده بیان شود.
از زمانی كه راه حل بیشتر معطوف به مسائل اقتصادی از سطح كلان به سمت و سوی اقتصاد خُرد شد، مقداری ملموستر و برای عموم كاربردیتر شد. گویی عوامل با تعمّد و نگاه پژوهشی در قسمتهای اول به بیان مفاهیمی كه مدنظرشان پرداخته بودند تا با مخاطبان یك افق ذهنی مشترك ایجاد كنند. با این هدف كه وقتی وارد مباحث جزئی شدند، مخاطب بداند كه این برنامه دقیقاً با چه رویكردی به دنبال چیست. البته اینكه این فرایند چقدر موفقیتآمیز بود، باید به نحو دقیقتری مورد بررسی قرار گیرد. اما اصل اینكه نقطه عزیمت برنامه از كجا بود و به كجا میرود قابل درك و احراز است.
گویی اولاً مباحث هنجاری مربوط به جهش تولید در سطوح سیاستگذاری، تقنین و مدیریت مورد توجه است،
ثانیاً تحلیل ساختارهای اقتصادی درگیر از جمله بورس، بانك و امثال اینها و در ادامه هم احتمالاً به بایستههای نقشآفرینی بازیگران اقتصاد خرد؛در دستور كار است.
برنامه "راه حل" با ساختارمجلهایاش در پیكره پر بحث و شنود رادیو گفتوگو، انگار فراغ حالی را به مخاطب القاء میكند و میگوید كه تا این اندازه نیاز نیست همهچیز زندگی جدّی دیده شود اما روش بررسیها در برنامه، وزن آنرا به سمت یك دوگانگی متضاد میبرد كه این تضاد به ظاهر قابل نقد نیست اما بسیار توانسته وزن تعلیقی در برنامه ایجاد كند و قلابهای متعددی را برای ذهن مخاطب آماده كند به ویژه رویكرد مطالبهگرایانه، در نُرمی ملموسِ فرم مجلهایاش، توانسته اختلاف سطحی جالب توجه ایجاد كند و در طراز برنامههای نسبتاً خوب رادیویی خود را جای دهد.
به هر صورت، رادیو گفتوگو، با وزن علمی قابل قبولی كه در برنامههایش ایجاد كرده علاقهمند است بتواند در طراز مخاطب دغدغهمند و فرهیخته گسترش محبوبیت را با حفظ اعتبار معناییاش همراه كند و از این رو تلاش میكند ساختارهای متكثر و متنوع برنامهسازی در رادیو را با تیمهای مجرّب و جوان بكار بندد اگرچه املای نانوشته غلط هم ندارد اما ورود به عرصه تجربیات جدید در ساختار برنامهسازی، توان بلندی را به رادیو گفتوگو در كنار وزنش خواهد داد كه اگر دقیق مدیریت بشود، بیتردید نتایج قابل قبولی را به همراه خواهد داشت.
رادیو گفتوگو، شعارش صدای اندیشهها است، وفادار ماندن به این شعار، كار دشواری است به ویژه آنكه بخواهد از شكلگیریهای شبكههای معمول رادیو هم كمی تا اندازهای فاصله بگیرد. جامعه مخاطبش، سختگیر است و به راحتی رضایت به پذیرش هر سخنی را نمیدهد، چه آنكه به عنوان كارشناس پشت میكروفون میرود و چه آنكه در پشت فرمان اتومبیلش، سخنان سوار بر امواج را از این رادیو میشنود. ملاحظات سرسختانه در این رادیو، كار را برای برنامهسازانش جدّیتر میسازد و به همین روی خروج از میان این همه دشوارپسندیهای سختگیرانه، دل به وسعتِ هم میخواهد.