رئیس گروه توسعه نیروگاههای زیستتوده توضیحاتی درباره ماجرای تولید سالانه 40 میلیون تن پسماند صنعتی در كشور ارائه داد.
حمیدرضا خادم بروجردی، با تشریح چالشهای جدی مدیریت پسماند در كشور، هشدار داد: نبود دادههای معتبر و شفاف، چند متولی بودن و اقتصادی نبودن مدیریت اصولی پسماند، موجب تداوم رهاسازی و دفن غیراصولی حجم عظیم پسماندهای صنعتی شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره صحت آمار تكاندهنده 40 میلیون تن پسماند صنعتی، اظهار داشت: حقیقتش را بخواهید هیچ نوع اطلاعات دقیق و تفكیكشدهای در این موضوع منتشر نمیشود. این در واقع شنیدههاست و آمارهای غیررسمی كه از جاهای مختلف منتشر میشود.
وی افزود: اگر بخواهیم شفاف صحبت كنیم، دقیقاً نمیتوانیم میزان دقیقش را عنوان كنیم، اما با توجه به اینكه این اعداد بهصورت رسمی از تریبونهای مختلف، از جمله مجلس، مطرح شده، میشود گفت چنین آماری وجود دارد؛ اگر كمتر نباشد، احتمالاً بیشتر خواهد بود.
رهاسازی پسماند یعنی نبود كامل مدیریت
خادم بروجردی با تأكید بر اینكه واژه «رهاسازی» از منظر محیطزیستی به معنای عدم مدیریت است، تصریح كرد: یعنی هیچ نوع مدیریتی روی این پسماندها وجود ندارد و بدون هیچ گونه اقدام یا فرایندی وارد چرخه محیطزیست میشوند. به زبان ساده، یعنی اصلاً به مسئله توجهی نمیشود و فقط تلاش میكنیم از جلوی چشممان دورش كنیم.
به گفته وی، نظام هدفمند مدیریت پسماند و اقتصاد چرخشی در كشور دیده نشده كه این امر میتواند ناشی از ضعف زیرساختها، نبود مشوقهای اقتصادی یا ارزان بودن رهاسازی نسبت به مدیریت اصولی باشد.
قانون داریم، اما اجرا نمیشود
خادم بروجردی در بخش دیگری به قوانین حوزه پسماند اشاره كرد و گفت: ما قوانین خوبی داریم، اما قانون بدون زیرساخت عملاً اجرا نمیشود. قوانین در خلأ كاربرد ندارند.
وی موانع اصلی اجرای قوانین را «اقتصاد نادرست پسماند»، «نبود داده معتبر و شفاف» و «چند متولی بودن» عنوان كرد و افزود: تا وقتی دفن و رهاسازی از مدیریت اصولی ارزانتر باشد و هزینه واقعی آلودگی در نظر گرفته نشود، صنعت به مسیر ارزانتر میرود، حتی اگر قانون سختگیرانه باشد.
وی همچنین بر لزوم وجود «فرماندهی واحد» در این حوزه تأكید كرد.
پیامدهای دفن غیراصولی، از آلودگی آب و خاك تا تهدید سلامت انسان
رئیس گروه توسعه نیروگاههای زیستتوده در تشریح پیامدهای دفن غیراصولی پسماند، با اشاره به سلسلهمراتب مدیریت پسماند (كاهش تولید، استفاده مجدد، بازیافت، تبدیل به انرژی و در نهایت دفن با حداقل خطر)، هشدار داد: پسماندها ممكن است حاوی فلزات سنگین یا مواد سرطانزا باشند و دفن غیراصولی باعث آلودگی خاك و آبهای زیرزمینی میشود.
وی توضیح داد: حتی پسماندهای خشك با نفوذ آب باران شسته میشوند و مواد مضرشان وارد محیط و در نهایت زنجیره غذایی انسان میشود.
به گفته وی، این روند منجر به افزایش بیماریها، تحمیل هزینههای درمانی، فشار اقتصادی و نارضایتی اجتماعی میشود.
تفكیك از مبدأ؛ كلیدی برای رونق اقتصاد چرخشی
خادم بروجردی در برنامه رادیو گفتوگو با اشاره به نقش مؤثر تفكیك زباله از مبدأ، خاطرنشان كرد: تفكیك از مبدأ كمك مستقیم به اقتصاد چرخشی پسماند میكند. هر چقدر پسماند قابل استفاده تمیزتر باشد، ارزش اقتصادی بیشتری دارد.
وی مثال زد كه كاغذ تفكیكشده و تمیز میتواند دوباره استفاده یا بازیافت شود، اما وقتی با زبالهتر مخلوط میشود، عملاً ارزشش را از دست میدهد.
این كارشناس همچنین بر لزوم آماده بودن زیرساختها توسط مسئولان و افزایش آگاهی زیستمحیطی شهروندان برای موفقیت در این خصوص تأكید كرد.
